خانم لیدی شیل انگلیسی که دوقرن پیش به ايران سفر کرده بود، در جایی از سفرنامه اش به وضعیت آبیاری غرقابی در ایران اشاره کرده و می گوید در ايران آبیاری به شیوه درست صورت نگرفته و بخش زیادی از آب هدر می رود و و با توجه به خشکی سرزمینی ، او از این مسأله شگفت زده میشود و توضيح میدهد که در انگلستان قرن ١٩ با وجود این که آب فراوان است اما به سیستم ابیاری توجه می شود.

نکته ای که یک خانم انگلیسی درباری در قرن ۱۹ می دید، اما تاکنون ایرانیان در هیچ سطحی ندیده اند یا نمی خواستند ببینند.از قضا همین خود را به کوچه علی چپ زدن باعث نابودی آب‌های زیرزمینی شده است و عجیب تر اين که طی ۱۵۰ سال اخیر هم با وجود اینکه از دهه ۶۰ زنگ خطر کم آبی نواخته شد و از دهه ۸۰ زنگ خطر فرونشست؛ باز کسی به فکر آب‌های زیرزمینی نبود و نیست!

همین روزها ببینید چه حجمی از خربزه ، هندوانه و گوجه و خیار با قیمت بسیار ارزان عرضه شده و مشتری هم ندارد. این هم به کنار در استان‌های کم آب و در خطر فرونشستی چون فارس و اصفهان با آب‌های زیرزمینی برنج می کارند‼️ یا حقآبه تالاب‌ها را دزدیده و خرج کشاورزی می کنند و بعد وا اسفا سر می‌دهند که بختگان خشک شد، گاوخونی خشک شد، پریشان و دریاچه ارومیه خشک شد..

طرحهایی مثل الگوی کشت و کنتور گذاری و بستن جاهای غير مجاز بی قدرتان و.. که اجرا هم نشده؛ اگر هم مثلا اجرا شود ر بسیاری از دشت‌های کشور نوشدارو بعد مرگ سهراب است.

برخی از آبخوان‌های کشور مرده و این این فرونشستها نشانه های غم‌انگیز آن است. برخی هم چنان درخطرند که عمرشان احتمالا به چانه زنی های سیاسیون قد نخواهد داد. دعوای هر سال گوجه و بادمجان و پیاز و هندوانه و خربزه و سیب و.. که بیش از تقاضای بازار کشت شده و تبدیل به ضایعات می شود هم تاکنون چشم بصیرت سیاسیون تصمیم گیر آب باز نکرده است.

به خاطر همین ترکیب جهالت و ناکارآمدی و نابکاری است که صدها هزار هکتار زمین کشاورزی به خاطر بی آبی و مرگ آبخوانها در اثر سوءمصرف بیابان شده است.

مسئولان طی این سالها فقط هشدار دادند نه به خودشان بلکه به مردم و همین‌ها به وقتش که برسد به خاطر صادرات هندوانه و گوجه و خربزه افتخار خواهند کرد..

از منظر محیط زیستی و اجتماعی به راستی چه فرقی بین طالبان که حقآبه هریرود و هامون نمی‌دهد و منجر به بحران آب در تالاب‌ها و زندگی روزمره مردم شده‌است با مدیریت سد کر در استان فارس که حقآبه بختگان را قربانی برنجکاری کامفیروز می کند است؟ یا دریاچه ارومیه یا گاوخونی؟

در رثای مدیریت منابع آب ایران و بويژه آب‌های زیرزمینی باید خون گریست. / مهتا بذرافکن