اندیشه قصرشیرین " بدون تردید در استان کرمانشاه یکی از مهمترین عواملی که تاکنون در انتخابات مجلس و شوراها نقش ایفا کرده است، تعلقات قومی و ایلی بوده و البته در بسیاری از مناطق کشور نیز وضع به همین شکل بوده است.
از لحاظ جامعه شناختی معمولا رفتارهای انتخاباتی افراد تحت تاثیر گروهی است که به آن تعلق پیدا می کنند و این گروه می تواند خانواده، طبقه، حزب، قوم و سایر موارد مشابه باشد. این گروهها در حقیقت هویت اجتماعی افراد را شکل می دهند و طبیعتا هر کدام از آنها پررنگ تر و قوی تر باشد و بتواند فرد را به خود جذب کند در رفتار انتخاباتی وی نیز تاثیر بیشتری خواهد گذاشت.
با توجه به این که پایبندی به قوم و قبیله ریشه در باورهای سنتی دارد و در کشور ما و بخصوص در استان کرمانشاه هنوز باورهای سنتی در رفتار اجتماعی ما موثر است، لذا هویت قومی کماکان در رفتار انتخاباتی شهروندان تاثیر جدی و اساسی دارد.
برای کم رنگ کردن رفتار انتخاباتی شهروندان براساس تعلقات قومی و ایلی، در گام اول باید ما دلیل تداوم چنین مولفه ای را پیدا کنیم. حقیقتا این امری پیچیده و دارای جنبه ها و ریشه های مختلف است که حذف آنها در شرایط کنونی ناممکن است، ولی می توان آن را کم رنگ تر کرد.
یکی از راههای کم رنگ کردن آن نیز این است که به جامعه کمک کنیم که هویت های اجتماعی دیگر را جایگزین هویت قومی کنند و به تعبیر دیگر با برجسته کردن هویت های اجتماعی دیگر، هویت قومی را کم رنگتر کنیم.
بهترین جایگزین نیز هویت هایی است که برخلاف قوم و ایل که ریشه در احساسات و عواطف دارند، مبتنی بر انتخاب های عقلانی باشند و برجسته ترین آنها نیز احزاب هستند. اگر ما بتوانیم موانع مختلف فرهنگی، اجتماعی و ساختاری احزاب را رفع کنیم و جا را برای فعالیت احزابِ استاندارد در عرصه سیاسی باز کنیم، آن وقت امکان کم رنگ کردن رفتارهای انتخاباتی بر اساس تعلقات قومی وجود خواهد داشت.
هر چند همان گونه که عرض کردم تعلقات قومی چه در عرصه ملی و چه محلی، ریشه در عوامل مختلف و پیچیده دارد و باید به همه آنها توجه کرد. مثلا به هر میزان اعتماد عمومی نسبت به حکومت رنگ ببازد و یا مردم احساس نابرابری داشته باشند، تعلقات قومی شهروندان بیشتر می شود.
البته این مطالب نباید این نکته را به ذهن متبادر کند که بنده مخالف هویت قومی هستم و هیچ نفعی در آن نمی بینم، بلکه معتقدم که حفظ هویت های قومی دارای آثار مثبت زیادی نیز هست اما باید تعادل را حفظ کرد و در عین حال سخن ما در خصوص رفتارهای انتخاباتی و سیاسی است.
ادامه مطلب